Bang, boos, blij, verdrietig of gefrustreerd? Kinderen worden – net als volwassenen – iedere dag wel geconfronteerd met verschillende emoties. Maar hoe ga jij als ouder of verzorger om met deze emoties van je kinderen? Hoe begeleid je ze op een manier dat ze hier later wat aan hebben? En hoe help je je kind (en jezelf) in het hier en nu? Want wat doe je op het moment dat je even snel boodschappen wil doen en je kindje huilend op de grond gaat liggen in de supermarkt? Of als je ziet dat jouw kindje, of een ander kindje, een klasgenootje slaat? Moet je dan heel boos worden en een kind direct corrigeren? Of juist niet?
Lastig, zo bleek ook tijdens de vele oudergesprekken die wij voerden. Want veel ouders herkenden dat ze graag hun kind goed willen begeleiden en tegelijkertijd ook worstelen met de ‘hoe’ vraag en daarnaast spelen soms ook de eigen emoties op zo’n moment. Waar doe je goed aan? Tijd om een aantal inzichten op te doen en te delen in deze blog.
Emoties herkennen
Al vanaf de geboorte, ze herkennen het verschil tussen positieve, negatieve en neutrale gezichten en ze reageren op de emoties van anderen. Als ze ongeveer 12 maanden zijn, laten kinderen zelf verschillende emoties zien. Als je kindje ouder wordt, leert hij of zij op verschillende manieren met emoties om te gaan.
In de peutertijd leert een kind dat het een eigen 'ik' heeft en een eigen wil die getest moet worden als onderdeel van de ontwikkeling. Dit gaat soms gepaard met driftbuien of heftige emoties. Herkenbaar? In dit geval kun je je kindje aanspreken op het gedrag, maar bij voorkeur als ze wat gekalmeerd zijn. Benoem het gedrag, maak duidelijk dat dit niet acceptabel is en geef voorbeelden van gedrag dat je wel wilt zien / wat ze wel kunnen doen met hun emotie op dat moment.
Hoe je je kind kan helpen? Door niet alleen te reageren op het moment zelf maar ook vanaf jonge leeftijd te praten over gevoelens wanneer er niet iets is gebeurd. Het voorlezen van boekjes is daarbij een fijne en laagdrempelige manier. Het helpt je kindje om te gaan met gevoelens van zichzelf en anderen, deze te leren herkennen en handvaten te geven hoe te reageren. Voor ons dé reden om kinderboekjes te ontwikkelen, waarbij het gevoel centraal staat en waarbij we veel aandacht besteden aan het laten zien van emoties in de tekeningen van Gijs Gekko. Maar natuurlijk zijn er nog heel veel meer boekjes die je hierbij kunt gebruiken.
Emoties erkennen
Maar wat kun je doen op het moment zelf? Natuurlijk zien we onze kinderen het liefste blij en gelukkig en willen we voorkomen dat ze zich verdrietig, boos of angstig voelen. Vanuit deze goede bedoeling hebben we de neiging om emoties te ontkennen: “Ach, niet verdrietig zijn” of “Het is nergens voor nodig om zo boos te zijn”. Hiermee ontken je het gevoel van een kind waardoor ze zich niet gezien en gehoord voelen. Denk hier maar aan: niemand kan voor jou bepalen wat je voelt, toch? Dát geldt ook voor kinderen. Emoties erkennen werkt in dit geval beter. Door emoties en gevoelens te erkennen neem je een kind serieus, voelt hij of zij zich veilig en gehoord en leert je kindje ook zelf emoties herkennen. Sta stil bij het gevoel, herhaal wat hij of zij zegt, biedt ruimte voor de emotie en toon begrip. Het erkennen van emoties levert rust op, voor alle partijen. Daarnaast kun je als volwassene laten zien hoe jij zelf met emoties omgaat, goed voorbeeld doet volgen. 😉
Kortom, misschien toch maar niet boos roepen dat hij moet stoppen als hij de volgende keer op de grond van de supermarkt ligt, al blijft de praktijk natuurlijk een stuk lastiger. Gelukkig kun je nog veel meer lezen over het stimuleren van emoties bij peuters, neem dan even een kijkje op de website van het centrum voor jeugd en gezin. Zij schreven hier een interessant artikel over: Peuter | Ontwikkeling | Sociaal-emotionele ontwikkeling | Emotionele ontwikkeling - Centrum voor Jeugd en Gezin (cjgleiden.nl)